Người dân vùng biển quê tôi sống chủ yếu dựa vào biển. Biển là mẹ thiên nhiên mang lại cho đời sống của người dân nơi đây  nguồn lợi vô cùng to lớn. Họ luôn cầu mong mưa thuận gió hoà để công việc làm ăn được hanh thông.. Vì vậy cầu ngư là hoạt động văn hóa dân gian, là tín ngưỡng tâm linh gắn liền công việc, sinh hoạt của ngư dân nơi đây. Lễ hội cầu ngư được người dân vùng biển thuộc các huyện Quảng Trạch, Bố Trạch, Quảng Ninh, Lệ Thủy, thị xã Ba Đồn và TP Đồng Hới tổ chức long trọng và thường xuyên. Lễ  hội cầu ngư hằng năm diễn ra với niềm tin và sự kỳ vọng vào một mùa biển bội thu.

Lễ hội thường được ngư dân các làng biển tổ chức vào dịp tháng Giêng (âm lịch) nhằm tưởng nhớ ơn đức của cá Ông, cá Bà, mong cho trời yên biển lặng, mưa thuận gió hòa, nhiều tôm cá để người dân được  ấm no. Lễ Cầu ngư còn cầu mùa, cầu phúc, cầu thiện, cầu an, cầu lành, cầu cho thiên nhiên thuận hòa, đất nước thanh bình, làng xã yên vui, nhà nhà hạnh phúc.

Lễ cầu ngư là một trong các lễ hội ở Quảng Bình diễn ra với nhiều hoạt động mang ý nghĩa nhân văn sâu sắc.Trước hết là phần lễ đầy uy nghiêm, kính cẩn với nhiều hình thức tâm linh và diễn xướng dân gian, hàm chứa nhiều giá trị văn hóa và có ý nghĩa quan trọng trong việc giáo dục tình yêu quê hương đất nước; sự gắn  kết cộng đồng, biểu dương sức mạnh của ngư dân vùng biển: Nghi lễ quan trọng nhất trong lễ cầu ngư là nghi lễ đọc văn tế Thần Ngư do một vị cao niên có uy tín nhất được làng cử ra để dâng hương và đọc văn tế. Bài văn tế thể hiện lòng biết ơn sự che chở, nâng đỡ của cá Ông và cá Bà với ngư dân trong những chuyến đi biển, cũng như lời khẩn cầu về một mùa biển yên bình, bội thu  khẳng định niềm tin, ý chí, vượt qua thử thách để làm chủ vùng biển quê hương, Tổ quốc và vươn lên làm giàu từ biển của bà con ngư dân.

Sau nghi lễ này, là nghi lễ rước thuyền với  điệu hò chèo cạn. Trong đó, 6 người được xếp vai bạn thuyền chèo chiếc thuyền tượng trưng hướng ra khơi. Những người còn lại trong vai đội cờ dẫn thuyền.

Sau khi thực hiện xong các nghi lễ long trọng  là các hoạt động  của phần hội, với các hoạt động  vui chơi, thể thao, văn nghệ. Bên cạnh các trò chơi dân gian mang tính truyền thống, như: lắc thúng, đua thuyền, thi đan lưới,… còn có thêm các hoạt động mới, như: bóng đá bãi biển, hội thi ẩm thực….mang lại nhiều tươi mới và khởi sắc cho ngư dân.

 Với những nét độc đáo mang đầy tâm linh, gắn liền với thực tiễn cuộc sống được trao truyền và tiếp nối qua nhiều thế hệ, lễ hội cầu ngư của người dân, là một trong các lễ hội ở Quảng Bình được tỉnh Quảng Bình Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận  là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia vào ngày 30/10/2018.